انواع ژئومورفولوژی

ژئومورفولوژی ساختمانی :
ژئومورفولوژی ساختمانی از ماهیت سنگها و طرز قرار گرفتن آنها و پدیده‌هایی که از عمل تکتونیک (مانند خمیده گیهای طبقات ، شکستگیها ، چین‌ها و...) حاصل می‌شود ، بحث می‌کند که می‌توان گفت قسمت عمده شکل گیریهای پوسته زمین به وسیله این علم شناخته می‌شوند.

ژئومورفولوژی فرسایشی :
گروه دیگر مانند آبهای جاری ، باد ، یخچالها که موجب کنده کاری ناهمواریها گشته و کم و بیش موجب تخریب و از بین رفتن آنها می‌گردند، مطالعه این گونه عوامل ، ژئومورفولوژی فرسایشی را تشکیل می‌دهد که گاهی به آن با کمی تفاوت در معنی عبارت ژئومورفولوژی دوره‌ای اطلاق می‌شود .




ارتباط ژئومورفولوژی با سایر علوم :
بین ژئومورفولوژی و سایر علوم از جمله خاک شناسی ، هیدرولوژی و اکولوژی و آب و هوا شناسایی روابط بسیار نزدیک وجود دارد. زیرا عوامل این قبیل علوم بیشتر در سطح زمین موثرند. به علاوه مطالعات ژئومورفولوژی یک ناحیه با دانستن اطلاعات حاصله از علوم ذکر شده آسانتر می‌گردد .


عرصه مطالعات در ژئومورفولوژی :
با توجه به نو ظهور بودن ژئومورفولوژی اين دانش در کشورهای جهان سوم و خاورميانه هنوز جايگاه خود را نيافته است و کاربردی نشده است و استفاده از آن به صورت تخصصی و کاربردی بيشتر در کشورهای اروپايی و ايالات متحده آمريکا متداول شده است. با ظهور کسانی چون موريس ديويس - پنک و کينگ و ارائه مدلهای آنان و ايجاد بسترهای مطالعاتی و تحقيقی زمينه پيشرفت اين علم در اين کشورها فراهم گرديده است.


آنچه قابل توجه است عرصه مطالعاتی اين دانش در گامهای نخستين آن است چنانچه در سالهای اوليه تدوين و استقلال اين رشته از ديگر رشته ها گستره مطالعاتی آن فقط سطح زمين را شامل می شد يعنی آن قسمت از زمين که در تقابل و برخورد با لايه های هوا - آب - لايه حيات و ديگر لايه های کره زمين قرار می گرفت.البته مراد از سطح زمين در اينجا فقط سطح خشکيها نبوده و سطوح زير دريا ها را نيز شامل می گردد چرا که اشکال و ناهمواريهای روی زمين به صورت مرتبط و بهم پيوسته بوده و می توانند به لحاظ منشا پيدايش از الگوهای يکسانی تبعيت کنند.شاهد اين پيوستگی ادامه برجستگيها در زير درياها ونقشه های زمين شناسی دورانهای مختلف است .


البته عرصه مطالعات بشر در همه علوم با گذشت زمان تغيير می کند که ژئومورفولوژی نيز از اين قاعده مستثنی نيست.وبا سفر انسان به ماه و مشاهده سطح ديگر اجرام سماوی به انسان جستجوگر اين اجازه را می دهد که عرصه مطالعاتی خود را در اين زمينه گسترش بخشيده و روشهای تحقيقی و مدلهای جديدی در ژئومورفولوژی ارائه داده و به روشهای مطالعاتی موجود اکتفا نکند. چنانچه مشاهده اشکال و ناهمواريهای ديگر سيارات و اجرام مستلزم بررسی الگوهای پيدايش در آنهاست که روشهای خاص خود را می طلبد.
پس با اين وجود امروزه ژئومورفولوژی گستره ای به وسعت جهان هستی را در بر می گيرد که نحوه مطالعه و تبيين و توضيح در هر حيطه منوط به در نظر گرفتن چارچوب و قواعد آن گستره است.





مفهوم ژئومورفولوژی :
ژئومورفولوژی کلمه ايست که دارای ريشه يونانی می باشد و به معنای شناخت شکل زمين است . در واقع اين علم به توضيح در مورد اشکال هندسی سطح زمين وچگونگی بوجود آمدن آنها و تغييرات اين اشکال در بسترهای گوناگون می پردازد و در اين راستا از مفاهيم قوانين ودانشهای گوناگون بهره می گيرد. مدت زمان زيادی از تدوين آن به عنوان يک دانش قانونمند و مستقل از ساير علوم نمی گذرد البته نمی توان بين علوم و دانشها جدايی محض قائل بود و امروزه تبيين قوانين و نظريات در گرو قائل شدن ارتباط بين دانشهای مختلف است.


بعضی معتقدند که ژئومورفولوژی از بستر زمين شناسی و جغرافيا برخواسته است اما در واقع دانشی ا ست که تاثيرات متقابل ليتوسفر - اتمسفر - بيوسفر و ديگر لايه های کره خاکی را مورد مطالعه و تحقيق قرار می دهد و اين مطالعه و نتايج آن ما را در يافتن تصويری روشن ازشکل گذشته زمين و روند حاکم بر آن که منجر به ايجاد شکل کنونی شده است ياری می دهد.


در واقع اين علم داده های ساير علوم را به صورتی کاربردی مد نظر قرار داده تا تصويری منطقی از روند شکلگيری ناهمواريهای زمين ارائه دهد. علومی همچون :زمين شناسی - شيمی - فيزيک - زيست شناسی و .... از جمله دانشهايی هستند که اين علم را در مسير ارائه تصويری واضح از اشکال ياری می رسانند . شايد به همين خاطر است که بسياری از ژئومورفولوژيستهای بزرگ يا شيميدان بوده اند يا زمين شناس و يا ..... اما در تبيين شکل گيری ناهمواريها اجزا و عناصری نيز مورد استفاده اين علم قرار می گيرد که از اين قبيلند: اقليم - ديناميک درونی و بيرونی - ساختمان زمين و اثرات فرسايشی و غيره که هر کدام به نحوی باعث تثبيت و تغير در اشکال می گردند و نحوه اثر آنها در بسترهای مختلف می تواند متفاوت باشد .



اهميت اين دانش از آنجاست که می توانيم به وسيله آن در مورد آينده زمين قضاوت کنيم زمين يعنی مکان زندگی بشر که لازمه استفاده و زندگی درست در آن در برخورد صحيح با آن و برنامه ريزی و آمايش صحيح می باشد و به خاطر همين اهميت است که امروزه اين دانش به صورت رشته ای مستقل در مدارس و دانشگاههای جهان تدريس ميشود و هر روز بر تنوع و گوناگونی عرصه ها ی مطالعاتی آن افزوده شده و يافته های آن به صورت کاربردی مورد استفاده ساير علوم قرار می گيرد .

منبع:سایت علمی دانشجویان ایران

نظرات شما عزیزان:

نام :

آدرس ایمیل:

وب سایت/بلاگ :

متن پیام:

نظر خصوصی

 کد را وارد نمایید:

 

 

 

عکس شما

آپلود عکس دلخواه: